آثار علامه حسن زاده آملیآیتالله حسن حسن‌زاده آملی (۱۳۰۷-۱۴۰۰ش)، مشهور به علامه حسن‌زاده و علامه ذوالفنون، از علمای مشهور قم در فلسفه، عرفان، هیئت، ریاضیات، شعر و ادب و دارای تالیفات زیادی در این علوم بود. از ایشان تالیفات، تصحیحات و شروح بسیاری برجای مانده است. ۱ - آثار عرفانی و اخلاقی(۱) لقاء الله؛ (۲) وحدت از دیدگاه عارف و حکیم؛ (۳) انه الحق؛ (۴) ولایت تکوینی؛ (۵) عرفان و حکمت متعالیه؛ (۶) الهی نامه؛ (۷) انسان در عرف عرفان؛ (۸) کلمه علیا در توقیفیت اسماء؛ (۹) اصول و امّهات حکمی و عرفانی؛ (۱۰) تصحیح رساله مکاتبات؛ (۱۱) تصحیح و تعلیق تمهید القواعد؛ (۱۲) تصحیح و تعلیق شرح فصوص قیصری؛ (۱۳) تصحیح و تحشیه رساله تحفه الملوک فی السیر و السلوک؛ (۱۴) مفاتیح المخازن؛ (۱۵) شرح فصوص الحکم، یک دوره کامل به فارسی؛ (۱۶) مشکاه القدس علی مصباح الانس؛ (۱۷) شرح طایفه‌ای از اشعار و غزلیات حافظ؛ (۱۸) نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور؛ (۱۹) باب رحمت؛ (۲۰) نامه‌ها برنامه‌ها؛ (۲۱) قرآن و عرفان و برهان از هم جدایی ندارند. ۲ - آثار فلسفی و منطقی(۱) اتحاد عاقل به معقول؛ (۲) نصوص الحکم بر فصوص الحکم؛ (۳) رساله جعل؛ (۴) صد کلمه؛ (۵) تصحیح اسفار اربعه؛ (۶) تصحیح و تعلیق کتاب نفس شفاء؛ (۷) رساله‌ای در تضاد؛ (۸) رساله‌ای در اثبات عالم مثال؛ (۹) رساله‌ای در حرکت جوهری؛ (۱۰) ممدّ الهِمَم فی شرح فصوص الحِکَم؛ (۱۱) رساله نفس الامر؛ (۱۲) نهج الولایه؛ (۱۳) درر القلائد علی غررِ الفَرائد؛ (۱۴) النور المتَجَلّی فی الظّهور الظِّلّی؛ (۱۵) مفاتیح الاَسرار لسلّاک الاسفار؛ (۱۶) سرح العیون فی شرح العیون؛ (۱۷) گشتی در حرکت؛ (۱۸) الحجج البالغه علی تجرد النفس الناطقه؛ (۱۹) گنجینه گوهر روان؛ (۲۰) رساله‌ای در اثبات عالم مثال؛ (۲۱) رساله مُثُل؛ (۲۲) تصحیح و تعلیق شرح اشارات؛ (۲۳) ترجمه و شرح سه نمط آخر اشارات؛ (۲۴) تصحیح و تعلیق شفا؛ (۲۵) ترجمه و تعلیقِ الجمع بین الرَّایَین؛ (۲۶) رساله اعتقادات؛ (۲۷) الاصول الحکمیّه؛ (۲۸) رساله رؤیا؛ (۲۹) من کیستم؛ (۳۰) رساله فی التضاد؛ (۳۱) معرفت نفس؛ (۳۲) نثر الدراری علی نظم اللئالی. ۳ - آثار فقهی(۱) رساله‌ای در مسائل متفرقه فقهی؛ (۲) تعلیقات علی العروه الوثقی فی الفقه؛ (۳) وجیزه‌ای در مناسک حج. ۴ - آثار تفسیری(۱) تصحیح خلاصه المنهج؛ (۲) انسان و قرآن. ۵ - آثار کلامی(۱) خیر الاثر در رد جبر و قدر؛ (۲) تقدیم و تصحیح و تعلیق رساله قضا و قدر محمد دهدار؛ (۳) لیلة القدر و فاطمه (علیهاالسّلام)؛ (۴) رساله فی الامامه؛ (۵) رساله‌ای در کسب کلامی؛ (۶) فصل الخطاب فی عدم تحریف کتاب ربّ الارباب؛ (۷) رساله حول الرؤیا. ۶ - آثار روایی(۱) تصحیح نهج البلاغه؛ (۲) تصحیح سه کتاب (ابی الجعد، نثر اللئالی، طب الائمّه)؛ (۳) تکمله منهاج البراعه، به عربی در پنج مجلد؛ (۴) مصادر و ماخذ نهج البلاغه؛ (۵) انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه؛ (۶) شرح چهل حدیث در معرفت نفس؛ (۷) رساله‌ای در اربعین. ۷ - آثار ریاضی و هیوی(۱) دروس معرفه الوقت و القبله؛ (۲) رساله کلّ فی فلک یسبحون؛ (۳) رساله‌ای در تناهی ابعاد؛ (۴) تصحیح کتاب الاستیعاب فی صنعه الاصطرلاب للبیرونی؛ (۵) تعیین سمت قبله مدینه؛ (۶) الصحیفه العسجدیّه فی آلاتٍ رصدیّه؛ (۷) الکوکب الدرّی فی مطلع التّاریخ الهجری؛ (۸) رساله سی فصل؛ (۹) تعلیق تحفه الاجِلَّه فی معرفه القبله؛ (۱۰) رساله قطب نما و قبله نما؛ (۱۱) تعلیقه بر رساله مولا مظفر؛ (۱۲) رساله میل کلّی؛ (۱۳) رساله ظِلّ؛ (۱۴) رساله تکسیر دایره؛ (۱۵) تصحیح کتاب المناظر فی کیفیّه الابصار؛ (۱۶) رساله‌ای در اختلاف منظر و انکسار نور؛ (۱۷) رساله فی تعیین البُعد بین المرکزین و الاوج؛ (۱۸) رساله فی الصّبح و الشّفق؛ (۱۹) رساله‌ای پیرامون فنون ریاضی؛ (۲۰) رساله‌ای در مطالب ریاضی؛ (۲۱) دروس هیات و دیگر رشته‌های ریاضی؛ (۲۲) تصحیح و تعلیق شرح جغمینی؛ (۲۳) تصحیح و تعلیق تحریر اصول اقلیدس؛ (۲۴) تصحیح و تعلیق اُکَرِ مانالاؤس؛ (۲۵) تصحیح و تعلیق تحریر اُکَرِ ثاوذوسیوس؛ (۲۶) شرح زیج بهادری، به فارسی؛ (۲۷) تصحیح و تعلیق شرح بیرجندی بر زیج الغ بیک؛ (۲۸) تصحیح و تعلیق شرح بیرجندی بربیست باب؛ (۲۹) تصحیح و تعلیق تحریر مجسطی؛ (۳۰) استخراج جداول تقویم؛ (۳۱) تصحیح و تعلیق الدّرّ المَکنون و الجوهر المَصون؛ (۳۲) دروس معرفت اوفاق؛ (۳۳) شرح قصیده کُنوز الاسماء. ۸ - آثار ادبی(۱) تقدیم و تصحیح و تعلیق نصاب الصِّبیان؛ (۲) تصحیح کلیله و دمنه؛ (۳) تصحیح و اعراب اصول کافی؛ (۴) دیوان اشعار؛ (۵) قصیده یَنبوع الحیاه؛ (۶) مصادر اشعار دیوان منصوب به امیرالمؤمنین؛ (۷) تعلیقه بر باب توحید حدیقه الحقیقه؛ (۸) تصحیح گلستان سعدی؛ (۹) تعلیقه بر قسمت معانی مطوَّل؛ (۱۰) امثال طبری. ۹ - آثار متفرقه(۱) تقدیم و تصحیح و تعلیق خزائن؛ (۲) هزار و یک نکته؛ (۳) هزار و یک کلمه؛ (۴) مجموعه مقالات؛ (۵) ده رساله فارسی؛ (۶) کشیکل؛ (۷) مصاحبات. ۱۰ - منبع• نرم افزار تراث ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. • سایت علما و عرفاء، برگرفته از مقاله «زندگینامه عارف واصل حضرت علامه آیت‌الله حسن‌زاده آملی»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۰۷/۰۴. • پایگاه حفظ و نگهداری آثار حکیم علامه حسن زاده آملی، برگرفته از مباحث «شاگردان علامه»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۰۷/۰۴. |